فاصله تا واقعیت
این سوم قسمت از زیر شاخه های شربت گل است .
ابتدا بگویم این که اصلا آیا همین 3 زیر شاخه وجود دارد و قابل بحث است یا خیر ، نه اینطور نیست . اصلا فکر نمی کنم حتی این 3 زیر شاخه بتواند قسمت قابل قبولی از موضوع را نیز پوشش دهد . اما فعلا کاری به این ندارم که تا چه اندازه می توانم جامع مسائل را بررسی کنم . شاید این زیر شاخه سوم اصلا از اول هم وجود نداشته بود و من خودم همین حالا و همین 4 دقیقه پیش متولدش کردم .
اینبار بر خلاف دو زیر شاخه قبل که مستقیما به خود ما مربوط بود ، میخواهیم محدوده ی خارج از ذهن را هم کمی کنکاش کنیم . این که آیا واقعا این محدوده مورد بررسی تاثیر گذار است یا نه را نمیدانم چون حالا تصورم این است که همه چیز به نگاه و افکار خودمان برمی گردد . اصلا نمیدانم آیا همچین فضایی وجود دارد یا نه . فضایی که همه چیز در آن خالص و دست نخورده است و هیچ دیدگاه و فعلی روی آن اعمال نشده س . فضایی که واقعیت شربت گل را برای ما توصیف می کند . برای ما یک واحد قابل مقایسه ایجاد می کند و فاصله ما از واقعیت را تشریح می کند .
قبل از آن اما تعریفی است که به مناسبت رشته ی تحصیلی ام چند باری برایم تکرار شده است ، البته این تعریف برای اعمال مهندسی و ریاضی کاربرد دارد اما فکر می کنم تعمیم پذیر باشد . زمانی که یک فاصله را اندازه گیری می کنیم ، هیچوقت نمیتوانیم بگوییم مثلا 2 متر است ، هیچوقت هیچ فاصله ای را نمیتوانیم بگوییم فلان متر است . در عوض اینطور گفته می شود ، این فاصله 2 متر است با خطای 3 سانتیمتر ، یعنی این فاصله 2 متر اندازه گیری شده اما ممکن است 1متر و 97 سانت و یا 2 متر و 3 سانت باشد ، یعنی فاصله ای که ما اندازه گرفته ایم تا واقعیت آن فاصله حداکثر 3 سانتیمتر فاصله دارد . این دقت می تواند با تکرار این اندازه گیری ( تفکر بیشتر ) و یا ارتقاء وسیله اندازه گیری ( مطالعه یا مشورت ) بیشتر شود . یعنی فاصله ما از واقعیت بشود مثلا 1 سانتیمتر ، بشود 5 میلیمتر . حالا فکر می کنم برای مسائلی از این دست که کیفی است ، ذهن ما هم با یک دقتی می تواند مسائل را بررسی کند نمی شود بگوییم واقعیت اینطور است . مثلا من همیشه از " فکر می کنم " قبل از اینکه نظری بدهم استفاده می کنم . این یعنی چیزی که دارم می گویم با فکر من اندازه گیری شده و تحلیل شده است . این یعنی قطعا با واقعیت آن چیز فاصله دارم ، حالا گاهی کم گاهی زیاد .
در مورد آن فضای واقعی هم که حرف می زنیم هدف همین است . چون ما فکر می کنیم مثلا فلانی زندگی دردناکی دارد و بر اساس اینکه این فکر واقعیت دارد برایش غمگین می شویم . یا ما فکر می کنیم فلانی از فلانچیز خوشش می آید و بر اساس اینکه این فکر واقعیت دارد آن چیز را برایش می گیریم تا خوشحال شود . همین حالا هم که در مورد شربت گل یا هرچیز دیگری حرف می زنیم یک واقعیت فرضی را برای خودمان در نظر می گیریم تا مطابق آن واکنش نشان دهیم . اینجاست که این پست به شربت گل مربوط می شود .
اینکه در واقعیت زندگی شربت گل چه اتفاقاتی می افتد شاید هیچوقت به ذهن ما خطور نکند ، شاید هیچوقت برای واقعیت زندگی شربت گل ناراحت نشویم . اما نه شربت گل و واقعیت زندگی اش ، بلکه تمام واقعیات زندگی همه ما همینقدر می تواند فرضی و بی دقت باشد . اینکه ذهن ما و آن چیزی که می شود ابزار اندازه گیری واقعیت برای ما ، که به آن "درک" ما از شرایط می گوییم تا چه اندازه دقت دارد ، فاصله ما از واقعیت را مشخص می کند .
درک واقعیات همان نزدیکی به واقعیت مسائل است . اینکه هیچوقت نمی توانیم به درک محضی از واقعیت برسیم را باید بپذیریم . ولی این اصلا به معنی این نیست که کار ما لنگ بماند ، ما همین حالا هم نمیتوانیم به اندازه ثابتی از فاصله ها برسیم اما سفینه به فضا می فرستیم و فرود می آوریم .
حالا این فضای واقعی چه تاثیری در آن چیزی که در مورد شربت گل و اتفاقات تراژدیک و زیبا پنداری و اینها گفتیم دارد .
فاصله ما از واقعیت ، می تواند تعیین کننده رفتار ما باشد در قبال مسائل، اینکه همه ی ما در محدوده ای از واقعیت پلاسکو قرار بگیریم که در آن احساس غم به ما دست بدهد ، و یا اینکه همه ما در محدوده ای از واقعیت معدن زمستان یورت قرار بگیریم که نسبت به آن حسی نداشته باشیم ، شاید نشان دهنده تاثیر عواملی در درک ما باشد که نسبت به دخالت آنها بی اختیاریم . چون ما حالا می دانیم واقعیت ریزش معدن و سوختن پلاسکو تا حدودی یکی است . اما فاصله ی ما و درک متفاوت ما آن هم به صورت جمعی میتواند جالب باشد . موردی اینجا هست که ما آن را نادیده میگیریم . صرفا نمی تواند تفاوت در ادراک ما باشد . وقتی یک نفر یک فاصله دو متری را 1.5 اندازه بگیرد طبیعتا حدس ما این است که ابزار اندازه گیری خراب است و یا شخصی که فاصله را اندازه گرفته اشتباه کرده است . اما زمانی که افراد مختلف با ابزار مختلف همین فاصله را هر نفر در همین محدوده اندازه بگیرد ضمن اینکه ما میدانیم واقعیت این فاصله 2 متر است ، شرایط کمی عجیب می شود . در حقیقت اندازه ها دقت خوبی دارد . شاید 100 نفر آن را اندازه بگیرند و همه در محدوده 152 تا 148 باشد . اما در کنار این دقت صحت چندانی ندارد . اینجاست که ما به اشتباه فکر می کنیم رفتاری که از خودمان در آن شرایط نشان می دهیم و یا درکی که داریم کاملا منطقی است . در حالی که این منطق از اساس معنا ندارد .
در حقیقت گاهی عواملی در درک ما دخیل هستند که در راستای واقعیت نیستند ، یعنی معیار های ما برای سنجش واقعیت ما را به واقعیت نزدیک نمی کنند . زیبایی میتواند یکی از آن ها باشد . فاصله ما از محل حادثه و یا نسبت فامیلی ما می تواند یکی از آن ها باشد . میتواند هم نباشد . ما در اکثر مواقع نسبت به این عوامل کوریم . نمیتوانیم تاثیرشان را ببینیم و همین باعث می شود خارج از کنترل و آگاهی ما نسبت به فاصله ما از واقعیت تعیین کننده باشند . اینجاست که مثلا ما از گونیا برای اندازه گیری دما استفاده می کنیم .
فکر می کنم نتیجه ای برای این مطلب ننویسم و بگذارم افکارتان خودشان پیش برود .
اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید لطفا ابتدا وارد شوید، در غیر این صورت می توانید ثبت نام کنید.